Ξηροφθαλμία
Η ξηροφθαλμία είναι μία συχνή πάθηση που προκύπτει όταν τα δάκρυά σας δεν είναι ικανά να παράξουν επαρκή λίπανση για τα μάτια σας. Τα δάκρυα μπορεί να είναι ανεπαρκή και ασταθή για πολλούς λόγους. Για παράδειγμα, η ξηροφθαλμία μπορεί να προκύψει αν δεν παράγετε αρκετά δάκρυα ή αν παράγετε δάκρυα κακής ποιότητας. Η αστάθεια αυτή των δακρύων οδηγεί στη φλεγμονή και τη φθορά της επιφάνειας του ματιού.
Η ξηρότητα στα μάτια είναι άβολη, καθώς ενδέχεται να πονούν ή να καίνε. Μπορεί να αισθανθείτε τα μάτια σας ξηρά σε ορισμένες περιπτώσεις όπως κατά τη διάρκεια πτήσης, ενώ βρίσκεστε σε ένα κλιματιζόμενο δωμάτιο, ενώ κάνετε ποδήλατο ή μετά την πολύωρη χρήση οθόνης υπολογιστή.
Οι θεραπείες για την ξηροφθαλμία θα σας κάνουν να αισθανθείτε καλύτερα. Αυτές μπορεί να περιλαμβάνουν σταγόνες ή αλλαγές στην καθημερινότητα. Ίσως χρειαστεί να τις ακολουθήσετε επ’ αόριστον ώστε να ελέγξετε τα συμπτώματα της ξηροφθαλμίας.
Συμπτώματα
Τα σημάδια και τα συμπτώματα που συνήθως πλήττουν και τα δύο μάτια μπορεί να είναι:
- Αίσθηση πόνου, καψίματος ή κνησμού
- Ινώδης βλέννα μέσα ή γύρω από τα μάτια
- Φωτοευαισθησία
- Ερυθρότητα
- Αίσθηση ότι κάτι υπάρχει μέσα στα μάτια σας σαν ξένο σώμα
- Δυσκολία στην τοποθέτηση φακών επαφής
- Δυσκολία στη νυχτερινή οδήγηση
- Υγρά μάτια και δακρύρροια
- Θολή όραση
- Αίσθηση κούρασης στα μάτια
Αίτια
Η ξηροφθαλμία μπορεί να προκληθεί από πολλές αιτίες που διαταράσσουν τη δακρυϊκή στιβάδα. Αυτή αποτελείται από τρία στρώματα: το εξωτερικό λιπώδες στρώμα, το μεσαίο υδατώδες στρώμα και τη βλεννώδη στιβάδα. Αυτός ο συνδυασμός κανονικά κρατάει την επιφάνεια των ματιών σας ενυδατωμένη, λεία και καθαρή. Προβλήματα που πλήττουν οποιοδήποτε από αυτά τα στρώματα μπορεί να οδηγήσουν σε ξηροφθαλμία.
Οι λόγοι που προκαλούν τη δυσλειτουργία της δακρυϊκής στιβάδας είναι πολλοί, όπως ορμονικές αλλαγές, αυτοάνοσα νοσήματα, φλεγμονή στους αδένες των βλεφάρων ή αλλεργική πάθηση. Για κάποιους ανθρώπους, η αιτία της ξηροφθαλμίας είναι η μειωμένη παραγωγή δακρύων ή η αυξημένη παραγωγή δακρύων.
Μειωμένη παραγωγή δακρύων
Η ξηροφθαλμία προκύπτει όταν αδυνατείτε να παράξετε αρκετό δακρυϊκό υγρό (δάκρυα). Συχνές αιτίες της μειωμένης παραγωγής δακρύων μπορεί να είναι:
- Η γήρανση
- Ιατρικές παθήσεις όπως σύνδρομο Sjögren, αλλεργίες, ρευματοειδής αρθρίτιδα, λύκος, σκληρόδερμα, διαταραχές του θυρεοειδούς, έλλειψη βιταμίνης Α
- Η χρήση συγκεκριμένων φαρμάκων όπως αντιισταμινικά, αποσυμφορτητικά, αντικαταθλιπτικά, φάρμακα για υψηλή πίεση, ακμή ή Parkinson’s, αντισυλληπτικά
- Απευαισθητοποίηση κερατοειδούς νεύρου προκληθείσα από χρήση φακών επαφής, βλάβη νεύρου ή βλάβη που προκαλείται από εγχείριση laser (αν και τα συμπτώματα ξηροφθαλμίας που συνδέονται με αυτή την εγχείριση είναι συνήθως παροδικά)
Αυξημένη παραγωγή δακρύων
Η ελαιώδης στιβάδα που δημιουργείται από μικρούς αδένες στην άκρη των βλεφάρων μπορεί να εμφανίσει συμφόρηση. Αυτό συμβαίνει συχνότερα σε ανθρώπους με ροζάκεια ή άλλες παθήσεις του δέρματος. Συχνές αιτίες της αυξημένης παραγωγής δακρύων είναι:
- Οπίσθια βλεφαρίτιδα
- Όχι τόσο συχνό ανοιγοκλείσιμο ματιών, που συμβαίνει σε παθήσεις όπως το Parkinson’s ή κατά τη συγκέντρωση σε δραστηριότητες όπως διάβασμα, οδήγηση ή χρήση υπολογιστή
- Προβλήματα βλεφάρων, όπως όταν αυτά στρέφονται προς τα έξω ή προς τα μέσα
- Αλλεργίες των ματιών
- Άνεμος, καπνός ή ξηρός αέρας
- Έλλειψη βιταμίνης Α
Παράγοντες που επηρεάζουν
Οι παράγοντες που κάνουν πιο πιθανή την εμφάνιση ξηροφθαλμίας περιλαμβάνουν:
Ηλικία άνω των 50
Γυναικείο φύλο
Δίαιτα χαμηλή σε βιταμίνη Α
(που υπάρχει σε τροφές όπως καρότα και μπρόκολο)
Χρήση φακών επαφής
Πολύωρη καθημερινή χρήση οθόνης
Επιπλοκές
Οι άνθρωποι με ξηροφθαλμία μπορεί να βιώσουν τις παρακάτω επιπλοκές:
- Μολύνσεις στα μάτια. Χωρίς επαρκή δάκρυα, είστε πιο επιρρεπείς σε μολύνσεις.
- Βλάβη στην επιφάνεια των ματιών. Εάν δεν αντιμετωπιστεί, η σοβαρή ξηροφθαλμία μπορεί να οδηγήσει σε φλεγμονή, εκδορά ή έλκος του κερατοειδούς χιτώνα και απώλεια όρασης.
- Υποβαθμισμένη ποιότητα ζωής. Η ξηροφθαλμία μπορεί να δημιουργήσει δυσκολία στην εκτέλεση καθημερινών δραστηριοτήτων όπως το διάβασμα.
Πρόληψη
Εάν έχετε ξηρά μάτια, δώστε προσοχή στις συνθήκες που μπορεί να δημιουργούν τα συμπτώματα. Στη συνέχεια βρείτε τον τρόπο να αποφύγετε αυτές τις καταστάσεις ώστε να αποτρέψετε τα συμπτώματα της ξηροφθαλμίας. Για παράδειγμα:
- Κάντε τακτική χρήση τεχνητών δακρύων.
- Αποφύγετε να φέρνετε τα μάτια σας σε επαφή με αέρα (π.χ. από σεσουάρ μαλλιών, κλιματισμό ή ανεμιστήρες).
- Ενυδατώνετε τον αέρα με αφυγραντήρα.
- Επιλέγετε να φοράτε περιμετρικά γυαλιά ηλίου.
- Ξεκουράζετε τα μάτια σας παίρνοντας διαλείμματα κατά τη διάρκεια πολύωρης εργασίας. Κλείστε τα για λίγα λεπτά ή ανοιγοκλείστε τα επαναλαμβανόμενα για μερικά δευτερόλεπτα ώστε να ενυδατωθούν.
- Δώστε σημασία στο περιβάλλον. Ο αέρας σε υψόμετρο, στην έρημο ή στο αεροπλάνο μπορεί να γίνει πολύ ξηρός. Σε αυτές τις περιπτώσεις βοηθάει να κλείστε τα μάτια για λίγα λεπτά.
- Τοποθετήστε την οθόνη του υπολογιστή κάτω από το επίπεδο των ματιών.
- Σταματήστε το κάπνισμα ή αποφύγετε τον καπνό.